دهم تیرماه، روز ملی صنعت و معدن، فرصتی برای بازنگری در جایگاه تولید، اشتغال‌زایی و توسعه پایدار در بستر اقتصاد کشور است. استان گیلان با وجود ظرفیت‌های متنوع صنعتی، همواره نقش مهمی در این حوزه ایفا کرده و صنعتگران آن، با وجود چالش‌های اقتصادی و زیرساختی، چراغ کارخانه‌ها را روشن نگه داشته‌اند. به همین مناسبت، با سه تن از صنعتگران باسابقه استان گفت‌وگو شده است تا دیدگاه آن‌ها را درباره چالش‌ها، فرصت‌ها و آینده صنعت در گیلان جویا شود.
سه روایت، یک دغدغه؛ چالش‌های صنعت در گیلان
فرهاد شفقتی، مدیر کارخانه فولاد آستارا، از چهره‌هایی‌ست که مسیر ورودش به صنعت با وعده‌های دولت در حمایت از تولید همراه بوده است. او که از حوزه صادرات و واردات وارد تولید شد، حالا با انتقاد از دولت می‌گوید:
«قرار بود زیرساخت‌ها فراهم شود، اما امروز از ما می‌خواهند برق و گاز را هم خودمان تأمین کنیم. من چطور با ۵ مگاوات برق شهرک صنعتی آستارا می‌توانم توسعه ایجاد کنم؟»
کریم توکل‌نیا، مدیر شرکت گوشتین خزر نیز، تأمین نقدینگی را مهم‌ترین چالش امروز صنعت می‌داند. به گفته او، فشارهای مالی از مواد اولیه گرفته تا هزینه‌های پرسنلی، تولیدکننده را در تنگنا قرار داده و از موسسات مالی انتظار می‌رود که کمک‌هایشان بیش از پیش باشد.
در همین حال، هادی تیزپا، مدیرعامل فولاد آناهیتا، نگاه تحلیلی‌تری دارد و از چهار چالش کلیدی می‌گوید:
«کمبود نقدینگی برای سرمایه در گردش، تورم، کم‌رنگ شدن انگیزه جوانان برای ورود به صنعت، و محدودیت‌های ساختاری شغل‌های حقوق‌بگیری، چهار مانع اصلی پیش روی تولید در گیلان هستند.»
ظرفیت‌های صنعتی؛ استفاده‌شده یا مغفول؟
از نگاه هرسه صنعتگر، گیلان با وجود ظرفیت‌های قابل توجه، هنوز آن‌گونه که باید در حوزه صنعت فعال نشده است.
توکل‌نیا تأکید دارد که در حوزه صنایع غذایی، گیلان پتانسیل بالایی دارد، اما فعالیت‌ها باید با رعایت الزامات زیست‌محیطی پیش بروند. تیزپا نیز آمار جالبی ارائه می‌دهد: «از ۳۲ میلیون تن فولاد تولیدی کشور، ۲ میلیون تن سهم گیلان است. با توجه به وسعت و منابع معدنی استان، این عدد نشان‌دهنده عملکرد بسیار خوبی است، اما هنوز جای پیشرفت داریم.»
فرهاد شفقتی نیز معتقد است اگر سرمایه‌گذاری هدفمند و زیرساختی در استان صورت گیرد، گیلان می‌تواند به سهم شایسته‌تری در صنعت کشور برسد.
وضعیت نیروی انسانی؛ دیدگاه‌هایی متفاوت
در این بخش، صنعتگران دیدگاه‌های متفاوتی ارائه دادند.
توکل‌نیا صراحتاً از کمبود نیروی متخصص و حتی نیروی ساده می‌گوید: «در بحث نیروی انسانی مشکل داریم. گویا شرایط کارخانه‌ها، دیگر برای جوانان جذاب نیست.»
در مقابل، هادی تیزپا وضعیت نیروی متخصص در گیلان را نسبتاً خوب ارزیابی می‌کند: «به لطف دانشگاه‌های استان، از نظر دانش پایه در وضعیت قابل‌قبولی هستیم.»
اما فرهاد شفقتی با نگاهی انتقادی می‌گوید: «نیروی متخصص را داریم، ولی نه از داخل استان. نهادهای آموزشی مانند فنی‌حرفه‌ای و دانشگاه‌ها باید هماهنگی بیشتری با نیازهای واقعی صنعت داشته باشند.»
دولت، یار صنعت یا تماشاچی؟ تفاوت نگاه‌ها به نقش نهادهای دولتی در صنعت گیلان
در نگاه صنعتگران گیلانی، بخشی از مشکلات امروز صنعت، ریشه در سیاست‌گذاری‌های کلان دارد. کریم توکل‌نیا و هادی تیزپا هر دو بر این نکته تأکید دارند که مسئولان استانی در حد توان خود تلاش می‌کنند، اما بسیاری از موانع، از تصمیم‌گیری‌های سطح ملی نشأت می‌گیرند. تیزپا البته به یک چالش مشخص استانی هم اشاره می‌کند: ممنوعیت یک‌ماهه تردد کامیون‌ها در گیلان در طول سال، که عملاً بخش زیادی از حمل‌ونقل جاده‌ای صنعت را مختل می‌کند.
در مقابل، فرهاد شفقتی معتقد است بخشی از مشکلات به ضعف در سیاست‌گذاری استانی بازمی‌گردد. او با استناد به آمار می‌گوید تنها ۵۵ تا ۶۰ درصد سپرده‌های بخش خصوصی در گیلان به صنعت بازمی‌گردد، در حالی که این رقم در استان‌های صنعتی تا ۹۰ درصد می‌رسد. به گفته او، استانداری و اداره صمت باید بانک‌ها را به حمایت مؤثرتر از تولید ملزم کنند.
توصیه به جوانان؛ صبر، علاقه و نگاه بلندمدت
هر سه صنعتگر در یک مورد اشتراک نظر دارند: تولید، کار سختی‌ست و بدون علاقه نمی‌توان دوام آورد.
توکل‌نیا می‌گوید: «اگر عشق و علاقه نباشد، جوان‌ها خیلی زود دل‌زده می‌شوند. صنعت، صبر و دانش می‌خواهد.»
شفقتی هم معتقد است: «دلالی مقطعی‌ست، ولی تولید ماندگار است. اشتغال پایدار از دل تولید بیرون می‌آید.»
و تیزپا با سابقه‌ای از سال ۶۶، این مسیر را «دوست‌داشتنی ولی دشوار» می‌داند.
راه ورود جوانان به صنعت؛ وظیفه دولت چیست؟
در پاسخ به این سؤال، دو کلیدواژه مشترک شنیده شد: تأمین مالی و پیوند صنعت با آموزش.
توکل‌نیا تأکید دارد که دولت باید از طریق حمایت مالی و تقویت نقش دانشگاه در مهارت‌آموزی، مسیر را برای نسل جدید هموار کند.
تیزپا نیز معتقد است اگر صنایع پایدار بمانند و رسانه‌ها هم فرهنگ‌سازی کنند، جوان‌ها به سمت صنعت خواهند آمد.
سخنان این سه صنعتگر از حوزه‌های مختلف، اگرچه با زبان‌های گوناگون بیان شد، اما به یک نقطه مشترک ختم می‌شود: نیاز صنعت گیلان به حمایت هدفمند، سیاست‌گذاری پایدار، و بازگشت انگیزه به بدنه تولید.
روز ملی صنعت و معدن، فقط روزی نمادین نیست؛ فرصتی‌ست برای شنیدن، تحلیل کردن و تجدید عهد با کسانی که چراغ تولید را روشن نگه داشته‌اند.
منبع: گیل خبر