job rotation یا چرخش شغلی یک استراتژی پرطرفدار منابع انسانی است که بر تغییر موقعیت شغلی کارمندان در داخل سازمان و افزایش بهرهوری آنها تمرکز دارد. چرخش شغل عامل مهمی در افزایش سطح انگیزه و علاقه در بین کارکنان است. جابجایی نیروی انسانی در سازمان نیاز به آموزش دارد و برای اینکه کارمندان بهرهوری بیشتری در موقعیت شغلی جدید خود داشته باشند، باید با مهارت چرخش شغلی و نیازمندیهای آن آشنا شوند.
وجود این افراد در هر مجموعهای میتواند موجب تسهیل و تسریع در امور ، صرفهجویی در زمان و منابع وارتقای بهره وری شود . یکی از راههای پرورش اینگونه کارمندان، چرخش شغلی است؛ یعنی جابهجا کردن افراد در مشاغل همخانواده و همگون که با آنها آشنایی دارند. اما هدف از چرخش شغلی باید از ابتدا مشخص شود. چرخش شغلی ناکارآمد باعث سردرگمی نقش شده و کار را مختل میکند. زمانیکه کارمندان بدون هیچ هدف خاصی جابجا میشوند، این کار میتواند سبب ناامیدی آنها شود . سازمان باید شرایط کارمندان خود را در نظر بگیرد و سپس دست به چرخش شغلی بزند.
چرخش شغلی به سازمان کمک میکند تا پتانسیل کارکنان را ببیند و برای آموزش مهارتهای جدید در تمام سازمان سرمایهگذاری کند. همچنین میتواند به کاهش هزینهها کمک کرده و کارکنانی را که با نحوه کار یک سازمان آشنا هستند، حفظ کند، حتی اگر برای یک نقش خاص به آموزش اضافی نیاز باشد این کار به سازمان این امکان را میدهد تا ببیند که هریک از کارمندان در چه جایگاهی میتوانند بیشترین کارآمدی را برای سازمان داشته باشند. چرخش شغلی برای مدیران بخشهای مختلف نیز کارساز است. مدیران نیز میتوانند با قرار گرفتن در جایگاههای مدیریتی مختلف، در نهایت به استعداد برتر مدیریتی خود در یک بخش خاص پی ببرند .
بهبود دانش کارکنان از عملیات سازمان ، افزایش نوآوری از سوی کارکنان، شناسایی علایق و مهارتهای کارکنان در شغلهای جدید، کاهش فشار فیزیکی و ذهنی بر کارکنان، بهرهوری بیشتر و شناسایی مستعدترین افراد برای هر موقعیت شغلی از مزایای جابجایی شغل کارمندان در سازمان به شمار می آید . همچنین توسعه مهارتهای فردی میتواند باعث ایجاد حس ارزشمندی در کارکنان، تقویت روحیه، افزایش تعامل و بالا رفتن سطح دانش آنها وبهره وری بالاتر سازمان شود .
از اشکالات عمده گردش شغلی این است که سازمان باید خود را برای مسائل ناشی از انتقال کارکنان بی تجربه مجهز کند . اختلال در امور سازمان ، افزایش زمان پاسخگویی ، نارضایتی مشتریان در کوتاه مدت وحتی اشتباهات فردی ناشی از عدم تسلط کافی از این قبیل مشکلات است.
گیتا جهانگیری/ مشاور سازمان ملی بهرهوری ایران